กระสอบสองใบ จากแม่ฝากถึงลูกๆ (สอนให้ลูกทุกคนเป็นคนดี) อย ากให้ได้อ่าน
หลิวกังเป็นนักโทษคดีจี้ปล้น ติดคุกมาแล้วเป็นปี
แต่ก็ไม่เคยมีใครมาเยี่ยมเยือนเลยสักครั้ง
เห็นนักโทษคนอื่นมักมีญาติ ๆ มาเยี่ยมพร้อมเสบียงอาหาร
จึงเพียรเขียนจดหมายถึงพ่อแม่วอนให้มาเยี่ยมตนบ้าง
แม้จะส่งจดหมายไปแล้วหลายฉบับ แต่ก็ไม่มีอะไรเกิดขึ้น
หลิวกังเข้าใจว่าตนคงถูกพ่อแม่ตัดขา ดแล้ว เสียใจและน้อยใจ
สุดท้ายก็ตัดสินใจเขียนจดหมายอีกครั้ง
บอกว่าหากไม่มาเยี่ยมอีก พวกเขาจะสูญเสียลูกชายคนนี้ไปแน่นอน
แท้จริงหลิวกังก็ไม่ได้ขู่พ่อแม่เล่น เขาถูกนักโทษอีกหลายคนที่ต้องโทษฉกรรจ์
ชักชวนให้ร่วมกันแหกคุก อาจด้วยความน้อยเนื้อต่ำใจ
ที่ถูกพ่อแม่ตัดหางปล่อยวัด เขาจึงตัดสินใจเข้าร่วมกับคำชักชวน
วันนั้นอากาศหนาวเย็นเป็นพิเศษ เป็นอีกวันหนึ่งที่พวกเขากำลังร่วมวงคุยกัน
วางแผนเกี่ยวกับการแหกคุกครั้งนี้ แต่แล้วก็มีเจ้าหน้าที่เข้ามาแจ้งว่า
“นักโทษหลิวกัง มีคนมาเยี่ยม” เขานึกสงสัยว่าใครมาเยี่ยมตน
พอหลิวกังโผล่เข้าไปในห้องเยี่ยม ก็ต้องตกใจ
แม่นั่นเอง แค่ไม่เจอแม่ปีเดียว แทบจะจำหน้าแม่ไม่ได้เลย
อายุแม่ก็แค่ห้าสิบกว่า แต่หัวขาวโพลนหมดไปทั้งหัว
หลังค่อมงอเหมือนกุ้งแห้ง ผอมโทรมจนแทบไม่เหลือเค้าเดิม
เสื้อผ้าทั้งเก่าทั้งขา ด เท้าทั้งคู่เปลือยเปล่าไม่ได้ใส่รองเท้า
มีแต่ความสกปรก และรอยแผลถลอกที่มีคราบ
เ ลือดแห้งเกาะอยู่เต็มไปหมด ข้างตัวแม่มีกระสอบเก่า ๆ
วางอยู่สองใบ แม่ลูกสบตากัน หลิวกังยังกำลังตกใจกับสภาพที่เห็นตรงหน้า
ดวงตาที่ฝ้าฟางของแม่เริ่มมีน้ำตาเอ่อล้น
“ลูกจ๋าสบายดีนะ จดหมายที่ลูกส่งไปที่บ้านได้รับทุกฉบับ
อย่าหาว่าพ่อแม่ใจร้า ยเลยนะ แต่มันปลีกตัวมาเยี่ยมลูกไม่ได้จริง ๆ
พ่อแกป่วยหนัก แม่ต้องดูแลเขา
แล้วระยะทางจากบ้านมาที่นี่ก็ไกลโขอยู่”
พอพูดมาถึงตรงนี้ ก็มีหัวหน้าเจ้าหน้าที่
ยกเอาบะหมี่ร้อน ๆ เข้ามาให้ชามหนึ่ง “คุณป้าครับ เดินทางมาไกล
กินบะหมี่ก่อนแล้วค่อยคุยต่อ”
แม่หลิวกังรีบลูกขึ้นพร้อมปฏิเสธว่า “ไม่ได้ค่ะ ไม่ได้”
หัวหน้ายื่นชามใส่มือแม่หลิวกัง “คุณป้าอายุก็รุ่นราวคราวเดียวกับแม่ผม
คุณป้าไม่ต้องเกรงใจ นึกเสียว่ากินบะหมี่จากลูกหลานสักชามก็แล้วกัน”
แม่หลิวกังไม่สามารถปฏิเสธอีก
รับมาเสร็จก็ก้มหน้าก้มตากินอย่างเอร็ดอร่อย
คล้ายกับไม่ได้กินข้าวมาหลายวัน
หลังกินบะหมี่เสร็จ หลิวกังเห็นเท้าแม่มีแต่บา ดแผลจึง
ถามว่า “เท้าแม่เป็นอะไร ทำไมไม่ใส่รองเท้า”
แม่ยังไม่ได้ตอบ หัวหน้าชิงตอบก่อน
“แม่แกเดินเท้าจากบ้านมาถึงนี่ รองเท้าสึกจนขา ดกระจุยหมดระหว่างทาง”
“เดินมา…” หลิวกังหวนนึกถึงเส้นทางจากบ้านถึงนี่ก็ราว ๆ 200 กิโลเมตร
แล้วเส้นทางล้วนเป็นภูเขาเสียส่วนใหญ่
หลิวกังค่อย ๆ นั่งลงกับพื้น พร้อมทั้งประคองเท้าแม่
ที่บวมแทบไม่เป็นรูปทรงขึ้นมาเบา ๆ
“แล้วทำไมแม่ไม่นั่งรถมา ทำไมไม่ซื้อรองเท้าใส่อีกสักคู่”
แม่รีบหดขา ทำสีหน้าแบบไม่มีอะไรเกิดขึ้น
“นั่งรถทำไม ค่อย ๆ เดินมาก็ได้อยู่ เออ…ปีนี้เกิดโรคระบา ด
หมูที่บ้านต ายหมด ฝนก็แล้ง เก็บเกี่ยวก็ไม่ดี
พ่อแกก็ป่วยหนัก เสียเงินรักษาไปเยอะ
หากพ่อแกอาการดีกว่านี้ พวกเราคงมาเยี่ยมลูกนานแล้ว อย่าโกรธพ่อแม่นะ”
หัวหน้าที่ยืนอยู่ข้าง ๆ แอบเช็ดน้ำตา
แล้วเดินออกจากห้องเยี่ยมไป “แล้วอาการพ่อดีขึ้นหรือยัง”
หลิวกังไม่ได้ยินคำตอบจากแม่ พอเงยหน้าก็เห็นแม่กำลังเช็ดน้ำตาอยู่
“ผงมันคงเข้าตา ถามถึงพ่อใช่ไหม
พ่อดีขึ้นเยอะแล้ว พ่อฝากมาบอกว่า
อย่าได้เป็นห่วงพ่อ ขอให้ลูกกลับเนื้อกลับตัวเป็นคนดีก็พอ”
หัวหน้าเจ้าหน้าที่เดินกลับเข้ามาอีกครั้ง
พร้อมยื่นคูปองของสหกรณ์คอมมูน ที่สามารถไว้ใช้แลกเสบียงอาหาร
และของใช้จำเป็นให้แม่หลิวกังจำนวนหนึ่ง
“คุณป้าครับ นี่เป็นน้ำใจเล็ก ๆ น้อย ๆ จากเจ้าหน้าที่ของเราทุกคนที่นี่
อย่าเดินเท้าเปล่ากลับบ้านเด็ดขา ด ไม่งั้นหลิวกังคงทุกข์ใจแน่ ๆ”
แม่หลิวกังก็ต้องรีบปฏิเสธอีกครั้ง “ไม่ได้เด็ดขา ด ลูกฉันอาศัยพักอยู่ที่นี่
ก็รบกวนพวกคุณมามากแล้ว หากยังรับเงินจากพวกคุณอีก
เหมือนสาปแช่งตัวฉันเองว่าเป็นผู้ไม่รู้คุณคน”
หัวหน้าบอกว่า “คนเป็นลูกไม่มีปัญญาดูแลพ่อแม่
แล้วยังทำให้พ่อแม่ต้องมาหนักอกหนักใจ
นี่ยังต้องเดินเท้าเปล่าตั้งหลายร้อยกิโลมาเยี่ยมลูก
หากยังเดินเท้าเปล่ากลับบ้าน หลิวกังก็คงไม่เหลือความเป็นมนุษย์อยู่ในตัว”
หลิวกังทนไม่ไหวอีกต่อไป ได้แต่ร้องไห้ด้วยเสียงสั่นเครือว่า
“แม่…” แล้วก็ไม่สามารถพูดอะไรต่อไปอีก
เสียงร้องไห้ระงมจากนอกห้อง เป็นเสียงร้องไห้
ของเหล่านักโทษที่มาทำงานอยู่บริเวณนั้นมายืนดู
เป็นการอนุญาตในกรณีพิเศษจากเจ้าหน้าที่ ให้มาเฝ้าสังเกตการณ์
มาถึงตอนนี้ ก็มีเจ้าหน้าที่อีกคนซึ่งมีหน้า
ที่ตรวจเช็คสัมภาระของผู้มาเยี่ยม
เดินเข้ามาสมทบในห้อง ซึ่งสัมภาระในกระสอบสองใบที่แม่หลิวกังนำติดตัวมา
ก็ได้ผ่านการตรวจเช็คจากเขามาแล้วก่อนหน้านี้
เขาแกล้งพูดด้วยน้ำเสียงผ่อนคลายว่า
“อย่าร้องไห้กันเลย แม่มาเยี่ยมก็ควรจะดีใจ
ควรยิ้มให้กันมากกว่า แกมาดูสิว่าแม่เอาอะไรมาฝากแกบ้าง
หลิวกัง” พูดเสร็จเขาก็คว้ากระสอบใบแรกแล้วเทของออกมา
แม่หลิวกังห้ามไม่ทัน แล้วสิ่งที่ทุกคนเห็นก็ทำให้นิ่งอึ้งไปหมด
มันล้วนเป็นหมั่นโถวแห้ง ๆ แผ่นขนมปังแข็ง ๆ
แตก ๆ หั ก ๆ แข็งราวกับก้อนหิน และขนาดแต่ละชิ้นก็ไม่เท่ากันเลย
ไม่ต้องบอกก็รู้ เหล่านี้ล้วนเป็นเสบียงที่แม่หลิวกังขอทานเขามาตลอดทาง
แม่หลิวกังต้องก้มหน้าด้วยความอาย ได้แต่พูดว่า
“ลูกจ๋า อย่าโทษแม่เลยนะที่ต้องทำอย่างงี้
ที่บ้านไม่สามารถหาอะไรมาให้ลูกได้จริง ๆ”
หลิวกังเหมือนยังไม่ได้ยินที่แม่พูด
แต่สายตาเพ่งไปจับจ้องกับสิ่งของที่ถูกเทออก
มาจากกระสอบใบที่สอง
มันเป็นกล่องใส่อัฐิกล่องหนึ่ง หลิวกังงงไปหมด
“แม่นี่มันอะไรกัน” แม่ทรุดตัวลงไปกับพื้นอย่างหมดแรง
เนื้อตัวสั่นไปหมด รออยู่นานกว่าจะมีเสียงพูดออกมาอย่างสั่นเครือว่า
“นั่นคืออัฐิของพ่อแก เพรา ะพ่ออย ากรวบรวม
เงินเพื่อเดินทางมาเยี่ยมลูก พ่อแกต้องทำงานอย่างหนักทั้งวันทั้งคืน
ร่างกายเลยรับไม่ไหว ในที่สุดก็ล้มป่วยลง
รักษายังไงก็ไม่ดีขึ้น สุดท้ายก่อนต าย
พ่อแกบอกกับแม่ว่า คงนอนต ายตาไม่หลับแน่
เ พราะไม่เคยมาเยี่ยมลูกสักครั้ง บอกแม่ว่า
แม้จะต ายไปแล้ว ก็ขอให้แม่พามาเยี่ยมลูกให้ได้
ขอพบหน้าลูกเป็นครั้งสุดท้ายในชาตินี้”
หลิวกังตัวสั่นเหมือนเจ้าเข้า สะอื้นสุดเสียงพร้อมน้ำตาว่า
“พ่อครับ…ผมกลับเนื้อกลับตัวแน่…พ่ออย่าได้เป็นห่วง…ผมขอโทษ…”
และแล้วก็ทิ้งตัวคุกเข่าลงกับพื้น เอาหน้าผากโขกกับพื้นอย่างแรง
เหล่านักโทษที่ยืนดูอยู่นอกห้อง
ล้วนทรุดตัวคุกเข่าลงกับพื้นอย่างไม่ได้นัดหมาย
เสียงร้องไห้ระงมเซ็งแซ่ไปหมดทั่วเรือนจำ
เกิดเป็นคนทั้งที อย่าได้สร้างความหนักอกหนักใจ
มาประเคนให้พ่อแม่เลย
บุญคุณท่านล้นเหลือที่ให้กำเนิดและเลี้ยงดูเรามา
หากไม่รู้จักกตัญญูรู้คุณท่าน ยังมาซ้ำเติมด้วยเรื่องเสีย ๆ
หาย ๆ ให้ท่านทุกข์ใจนานับประการ
ขอถามลูกทูนหัวที่ว่านี้ ยังมีความเป็นมนุษย์หลงเหลืออยู่บ้างหรือเปล่า
ที่มา : ขจรศักดิ์ (แปลและเรียบเรียง)
